Sự khác biệt giữa Hiệp định hàng rào kỹ thuật trong thương mại (TBT) và Hiệp định về áp dụng các biện pháp vệ sinh và kiểm dịch (SPS)

Đăng ngày:15/08/2013 | admin

Trong 11 Hiệp định của GATT1994, có 2 Hiệp định liên quan đến tiêu chuẩn kỹ thuật, đó là Hiệp định TBT và Hiệp định SPS, song do tính chất của từng Hiệp định, chúng được tồn tại độc lập và riêng rẽ, để lý giải về điều này chúng ta hãy đi phân tích các khía cạnh khác biệt của 2 Hiệp định như sau.
Hiệp định TBT, quy định các quy tắc về xây dựng, chấp nhận và áp dụng các quy chuẩn kỹ thuật, tiêu chuẩn và quy trình đánh giá sự phù hợp. Hiệp định quy định nghĩa vụ của các thành viên nhằm đảm bảo rằng các quy chuẩn kỹ thuật, tiêu chuẩn, thủ tục đánh giá sự phù hợp mà không tạo ra những cản trở không cần thiết đối với thương mại.
Hiệp định SPS đưa ra các quy tắc cơ bản về tiêu chuẩn an toàn thực phẩm và sức khỏe động, thực vật. Hiệp định cho phép các quốc gia tự thiết lập tiêu chuẩn riêng của mình. Nhưng Hiệp định cũng yêu cầu rằng các quy định phải có căn cứ khoa học. Các quy định này nên chỉ được áp dụng ở mức độ cần thiết để bảo vệ sức khoẻ hoặc tính mạng của con người, động vật hoặc thực vật. Các quy định này cũng không được phân biệt đối xử một các tuỳ tiện hoặc vô lý giữa quốc gia có điều kiện giống nhau hoặc tương tự nhau.
Từ Hiệp định TBT đến Hiệp định SPS
Trong vòng đàm phán về nông nghiệp, các nước đã nỗ lực để đạt được các rào cản thấp hơn nhằm bảo vệ thị trường trong nước của họ. Tuy nhiên, một số quốc gia sợ rằng việc loại bỏ các biện pháp phi thuế quan đặc trưng riêng cho nông nghiệp và việc cắt giảm thuế sẽ bị phá vỡ bởi các biện pháp bảo hộ trá trình dưới dạng các quy định về vệ sinh và kiểm dịch. Điều này đã tạo ra động lực chính dẫn các nhà đàm phán đến việc thiết lập Hiệp định SPS, song song với các đàm phán thương mại nông nghiệp chính.
Hiệp định SPS và các Hiệp định nông nghiệp là bổ sung cho nhau. Các Hiệp định này trên thực thế đều do cùng một bộ phận trong Ban THư ký WTO chịu trách nhiệm, đó là Bộ phận Sản phẩm và Nông nghiệp.
Mặc dù Hiệp định TBT và Hiệp định SPS là bổ sung cho nhau, nhưng chúng khác nhau về bố cục.
Hai Hiệp định khác nhau như thế nào?
Hiệp định SPS: Chỉ áp dụng cho các biện pháp ảnh hưởng trực tiếp tới sức khoẻ của con người, động vật và thực vật.
Hiệp định TBT: áp dụng cho tất cả các loại biện pháp với bất kỳ mục đích gì, bao gồm cả mục đích bảo vệ sức khoẻ.
Hiệp định TBT và Hiệp định SPS: Tại sao lại cần cả hai Hiệp định này?
-          Cả 2 Hiệp định TBT và SPS đều nhằm mục đích ngăn chặn các rào cản thương mại không công bằng.
-          Một biện pháp giới hạn thương mại có thể được xem là một biện pháp TBT với mục tiêu chung hoặc là một biện pháp SPS với mục tiêu cụ thể để bảo vệ sức khoẻ.
-          Nếu mục tiêu là chung, thì biện pháp được đánh giá theo quy tắc có phần nghiêm ngặt hơn và ít linh hoạt hơn theo Hiệp định TBT.
-          Chỉ có các biện pháp giải quyết cụ thể một phạm vi giới hạn các vấn đề về sức khoẻ sẽ mới được đánh giá theo các quy tắc ít khắt khe hơn theo Hiệp định SPS.
-          Bằng cách chia các rào cản trong thương mại thành 2 loại này, WTO có thể đạt được sự đồng thuận rằng các biện pháp không liên quan đến sức khỏ cần được xem xét kỹ lưỡng tất cả các biện pháp đã có thể bị hạ thấp xuống ở một mức độ thấp hơn áp dụng cho các biện pháp bảo vệ sức khỏe.
Hiệp định SPS giải quyết các vấn đề đặc trưng sau:
·   Chất phụ gia trong thực phẩm hoặc đồ uống;
·   Chất gây ô nhiễm trong thực phẩm hoặc đồ uống;
·   Chất độc trong thực phẩm hoặc đồ uống;
·   Dư lượng của thuốc thú y hoặc thuốc trừ sau trong thực phẩm hoặc đồ uống dược phẩm
·   Chứng nhận: an toàn thực phẩm, sức khoẻ động vật hoặc thực vật;
·   Phương pháp chế biến với hàm ý an toàn thực phẩm;
·   Yêu cầu về ghi nhãn liên quan trực tiếp đến an toàn thực phẩm;
·   Kiểm dịch động/thực vật;
·   Tuyên bố khu vực không nhiễm bệnh hoặc loài gây hại;
·   Ngăn ngừa bệnh hoặc các loài gây hại lan rộng toàn quốc gia
·   Các yêu cầu vệ sinh khác đối với hàng hoá nhập khẩu
Hiệp định TBT giải quyết các vấn đề đặc trưng sau:
·   Quy định về các thiết bị điện;
·   Quy định về điện thoại không dây, thiết bị vô tuyến….
·   Ghi nhãn trong dệt may và quần áo
·   Thử nghiệm xe cộ và phụ kiện
·   Quy định về tầu thuyền và các thiết bị tầu thuyền
·   Quy định an toàn cho đồ chơi
·   Ghi nhãn thực phẩm, đồ uống và dược phẩm
·   Các yêu cầu về chất lượng đối với thực phẩm tươi sống
·   Các yêu cầu về đóng gói đối với thực phẩm tươi sống
·   Đóng gói và ghi nhãn đối với chất độc và hoá chất nguy hiểm.
Hiểu được cốt lõi của Hai Hiệp định, chúng ta sẽ dễ dàng biết được các quyền lợi của thành viên khi áp dụng mỗi một Hiệp định.

Nguồn Tổng cục Hải Quan Việt Nam